THIÊN THỨ MƯỜI BA: MẠCH, CHỨNG VÀ PHÉP TRỊ BỆNH TIÊU KHÁT,TIỂU TIỆN KHÔNG LỢI, LÂM
ĐIỀU 1 Âm quyết gây nên bệnh tiêu khát, khí xung lên Tâm, trong Tâm nhức nhối, nóng, đói mà không muốn ăn, ăn liền nôn mửa, dùng phép xổ thì tiêu chảy không ngừng.
ĐIỀU 2 Thốn khẩu mạch Phù mà Trì, Phù tức là hư, Trì tức là lao. Hư thì vệ khí không đủ, lao thì vệ khí kiệt. Mạch phu dương Phù mà Sác, Phù tức là tiêu cốc mà đại tiện cứng. Khí thịnh thì tiểu nhiều, tiểu nhiều thì đại tiện cứng. Tiểu nhiều và đại tiện cứng chọi nhau gây nên tiêu khát.
ĐIỀU 3 Nam giới bị bệnh tiêu khát, tiểu lại nhiều, uống 1 đấu, tiểu ra 1 đấu. Thận Khí Hoàn chủ về bệnh ấy.
THẬN KHÍ HOÀN Càn địa hoàng 8 lượng Sơn dược 4 lượng Sơn thù du 4 lượng Trạch tả 3 lượng Đơn bì 3 lượng Phục linh 3 lượng Quế chi 1 lượng Phụ tử (bào) 1 lượng Tán bột, luyện mật làm hoàn bằng hạt Ngô đồng, uống với rượu 15 hoàn, thêm lần đến 20 hoàn. Ngày uống 2 lần.
ĐIỀU 4 Mạch Phù, tiểu tiện không thông, hơi nóng, đó là chứngTiêu khát, nên dùng phép lợi tiểu, phát hãn. Ngũ Linh Tán chủ về bệnh ấy.
NGŨ LINH TÁN Trạch tả 1 lượng 5 phân Trư linh (bỏ vỏ) 3 phân Phục linh 3 phân Bạch truật 3 phân Quế chi (bỏ vỏ) 2 phân Tán bột, uống với nước ấm 1 muỗng, ngày 3 lần, uống nhiều nước ấm, mồ hôi ra thì khỏi.
ĐIỀU 5 Khát muốn uống nước, uống vào thì nôn ra, gọi là chứng thủy nghịch, Ngũ Linh Tán chủ về bệnh ấy.
NGŨ LINH TÁN Trạch tả 1 lượng 5 phân Trư linh (bỏ vỏ) 3 phân Phục linh 3 phân Bạch truật 3 phân Quế chi (bỏ vỏ) 2 phân Tán bột, uống với nước ấm 1 muỗng, ngày 3 lần, uống nhiều nước ấm, mồ hôi ra thì khỏi.
ĐIỀU 6 Khát muốn uống nước không ngớt, Văn Cáp Tán chủ về bệnh ấy.
VĂN CÁP TÁN Văn cáp 5 lượng Tán bột. Nước sôi 5 hợp , hòa 1 muỗng uống.
ĐIỀU 7 Bệnh Lâm, tiểu ra như hạ kê, bụng dưới co rút, đau lan đến giữa rốn.
ĐIỀU 8 Mạch phu dương Sác, là trong Vị có nhiệt, sẽ sinh ra chứng ăn mau đói, đại tiện sẽ cứng, tiểu nhiều lần.
ĐIỀU 9 Người vốn có bệnh lâm. không thể dùng phép phát hãn, nếu dùng phép phát hãn thì sẽ tiểu ra máu.
ĐIỀU 10 Tiểu tiện không thông là có thủy khí, người bệnh khát, Quát Lâu Cù Mạch Hoàn chủ về bệnh ấy.
QUÁT LÂU CÙ MẠCH HOÀN Quát lâu căn 2 lượng Phục linh 3 lượng Thự dự 3 lượng Phụ tử (bào) 1 củ Cù mạch 1 lượng Tán bột, luyện mật làm hoàn to bằng hạt Ngô đồng, mỗi lần uống 3 hoàn, ngày 3 lần. Không bớt, tăng đến 7, 8 hoàn. Tiểu tiện lợi, trong bụng ấm là biết.
ĐIỀU 11 Tiểu tiện không thông, Bồ Khôi Tán chủ về bệnh ấy. Hoạt Thạch Bạch Ngư Tán, Phục Linh Nhung Diêm Thang đều chủ về bệnh ấy.
BỒ KHÔI TÁN Bồ khôi 7 phân Hoạt thạch 3 phân Tán bột, uống 1 muỗng, ngày 3 lần.
HOẠT THẠCH BẠCH NGƯ TÁN Hoạt thạch 2 phân Loạn phát (đốt) 2 phân Bạch ngư 2 phân Làm bột uống 1 muỗng, ngày uống 3 lần.
PHỤC LINH NHUNG DIÊM THANG Phục linh nửa cân Bạch truật 2 lượng Nhung diêm to bằng hòn đạn Sắc Phục Linh, Bạch truật trước rồi, cho Nhung diêm vào, lại đun. Phân làm 3 lần, uống nóng.
ĐIỀU 12 Khát muốn uống nước, miệng khô, lưỡi ráo, Bạch Hổ Gia Nhân sâm Thang chủ về bệnh ấy.
BẠCH HỔ GIA NHÂN SÂM THANG Tri mẫu 6 lượng Cam thảo 2 lượng Nhân sâm 3 lượng Ngạch mễ 6 hợp Thạch cao 1 cân (đập nát) Dùng 1 đấu nước, nấu cho gạo chín là được, bỏ bã uống nóng 1 thăng. Ngày uống 3 lần.
ĐIỀU 13 Mạch Phù, phát nhiệt, khát muốn uống nước, tiểu không thông, Trư Linh Thang chủ về bệnh ấy.
TRƯ LINH THANG Trư linh (bỏ vỏ) 1 lượng Phục linh 1 lượng A giao 1 lượng Hoạt thạch 1 lượng Trạch tả 1 lượng Dùng 4 thăng nước, trước sắc 4 vị, lấy 2 thăng, bỏ bã, cho A giao vào cho tiêu, uống nóng 7 hợp , ngày uống 3 lần.