Giữa nghề thầy thuốc và nghề viết văn, ông không bận tâm phân định chính và phụ. Bởi lẽ, ông quan niệm rất rõ ràng về công việc chữa trị nỗi đau thể xác và công việc xoa dịu nỗi đau tinh thần, Ông tự nguyện gánh vác cả hai công việc ấy, một cách ung dung và nồng nhiệt.
Không có bất cứ điều gì trên cuộc đời, lại không cần thiết cho tác phẩm văn chương. Cuộc đời càng phong phú thì văn chương càng đa dạng, cuộc đời càng cuồng si thì văn chương càng nức nở. Cho nên, văn chương luôn có nhu cầu dung nạp mọi tiếng nói trên cuộc đời. Xưa nay, bác sĩ theo đuổi văn chương khá nhiều, nhưng hiếm hoi tác giả viết trực diện về vui buồn thầy thuốc. Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam thấu hiểu sự thật đó, nên ông tận tụy chuyển tải những câu chuyện của mình và của đồng nghiệp vào văn chương. Vì vậy , ông trở thành trường hợp đặc biệt. Ông hé cửa phòng mạch cho công chúng nhìn ngắm thầy thuốc ở nhiều chiều kích thường bị lãng quên, thường bị khuất lấp. Đồng thời, ông đem văn chương vào phòng mạch, để tâm hồn thầy thuốc lấp lánh cùng thị phi công chúng.
Có nền tảng kiến thức sâu rộng lại yêu thích dịch chuyển đó đây và tích cực suy ngẫm, bác sĩ Nguyễn Hoài Nam đi với văn chương bằng con đường khá mới mẻ. Sự bận rộn của một bác sĩ đã san sẻ thời gian cho sự đam mê của một nhà văn. Những tác phẩm của ông lần lượt đến với bạn đọc nhẹ nhàng và ấm áp, trìu mến và tin cậy. Ông tranh thủ giờ nghỉ ngơi ở bệnh viện, hoặc tranh thủ giờ giải lao giữa các hội thảo khoa học, để cúi xuống bản thảo đầy ắp ưu tư. Và ông viết rất nhanh, viết như một nỗi chia sớt, viết như một niềm thổ lộ, để có những trang văn trao gửi nhiều rung cảm “ Ba giờ ở một phòng cấp cứu bệnh viện”, “ Đêm trực khó quên” hoặc “ Nhật ký một ngày của bác sĩ”.
Ngay những ngày Covid-19 và sau nghững ngày Covid -19 những người muốn hiểu thêm về giới thầy thuốc lặng lẽ dấn thân, có thể tìm thấy sự hài lòng qua những tùy bút “ Sống giữa mùa dịch’ hoặc “ Mùi phở chín” của nhà văn Nguyễn Hoài Nam.
Văn phong của Nguyễn Hoài Nam dung dị và mạch lạc. Ông không cao giọng rao giảng, cũng không ra vẻ cao siêu. Những vấn đề phức tạp của y tế và của xã hội luôn được ông lý giải rõ ràng và đơn giản. Trước mỗi tình huống, ông mạnh dạn đưa ra ý kiến cá nhân bằng sự khiêm cung và sự cầu thị. Vì vậy, đọc tác phẩm của Nguyễn Hoài Nam, độc giả dễ dàng thu hoạch được nhiều thông tin và nhiều tâm trạng bâng khuâng. Đôi khi, người tiếp cận tinh tế còn không tránh khỏi ngạc nhiên khi dõi theo những bước chân vừa phiêu lãng vừa trầm tư của Nguyễn Hoài Nam trong những ghi chép mê đắm “ Bên kia dốc núi”, “ Nơi mùa đông đi qua” hoặc “ Cô đơn xuống phố”.
Ngoài hàng trăm bài báo khoa học và hàng trăm cuộc trả lời phỏng vấn, nhà văn kiêm bác sĩ Nguyễn Hoài Nam đọng lại văn chương ở hai mảng chính là truyện ngắn và ký sự. Ở mảng truyện ngắn, dù có nêm nếm thêm chút gia vị hư cấu và cố tình mã hóa vài chi tiết để bớt đụng chạm riêng tư của người khác, thì hình ảnh tác giả Nguyễn Hoài Nam vẫn ẩn hiện tương đối thuyết phục trong những thoại vị và trong những diễn ngôn. Tiêu biểu phải nhắc đên các truyện ngắn “ Bác sĩ phẫu thuật:, “ Về hưu”, “ Cha, con và đàn bà”, “ Đòi rượu”.
Ở mảng ký sự, phẩm chất kết hợp giữa nhà văn và bác sĩ của tác giả Nguyễn Hoài Nam hiển lộ đậm nét nhất. Những người đã gặp, những điều đã thấy, những chuyện đã nghe đọc hành trình miệt mài mưu sinh và lập nghiệp được tích tụ thành dữ liệu mang dấu ấn Nguyễn Hoài Nam trong các ký sự “ Mưa chiều chủ nhật”, “Hồi ức về một linh mục”, “ Chiếc lá rụng cuối mùa thu”. Có mất mát, có tiếc thương, có phản trắc có ngộ nhận, có xót xa nhưng tất cả đều được “chữa lành” bằng sự bao dung và sự ân cần.
Đọc tác phẩm của Nguyễn Hoài Nam mỗi người tùy năng lực thẩm mỹ và biên độ thao thức có thể rút tỉa được những thấm thía khác nhau. Thế nhưng, ai cũng bắt gặp một bóng áo Blouse bên trang viết xao xuyến nghĩa tình.
Tp Hồ Chí Minh 6/2024