Phúc Tâm Đườnghttps://www.phuctamduong.com/uploads/logo.png
Thứ tư - 26/02/2025 03:35
I. CÔNG NGHIỆP HÓA VÀ VĂN HÓA ĐẠO ĐỨC DÂN TỘC Chỉ có con người mới có văn hóa. Văn hóa là sản phẩm của xã hội, một xã hội sống trong môi trường, Nó gắn liền với dân tộc. Bởi vậy mới nói rằng: “ Còn văn hóa là dân tộc còn, mất văn hóa là mất tất cả”.
GS Ngo gia Hy
Chủ trương thâm độc nhất của kẻ xâm lược là diệt văn hóa của dân tộc bị trị. Dân tộc Việt Nam đã nhiều lần bị trị nhưng không mất gốc là nhờ văn hóa tồn tại. Ý nghĩa sâu sắc của những câu chuyện: Một bọc trăm trứng, Bánh chưng bánh dày, Trầu cau, Phù đổng thiên vương, Chữ Đồng Tử ... đã cứu chúng ta. Đoàn kết là sống, chia rẽ là chết, Những câu chuyện trên dạy ta đoàn kết, không những đoàn kết mà còn đùm bọc, giúp đỡ yêu thương. Nó còn dạy ta bài học cứu người mà không cần danh lợi, địa vị, những câu chuyện này không nói tới đạo đức nhưng chính là đạo đức. Có thể nói văn hóa mạnh hơn sự sống và cái chết. Bởi vậy bằng mọi giá bảo tồn và phát huy nó trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước đem lại những hậu quả sau:
Phân hóa xã hội.
Thay đổi nếp sống và môi trường sống của người dân từ cá nhân đến gia đình.
Đấu tranh và cạnh tranh trong sản xuất và thị trường.
Giao lưu quốc tế nên có sự xâm nhập của nền văn hóa ngoại lai.
Xã hội du mục có văn hóa du mục, lấy muôn thú làm thực phẩm hằng ngày. Sống giữa và với thiên nhiên nay đây ,mai đó nên cơ sở sinh hoạt là tinh thần Bộ tộc. Xã hội nông nghiệp có văn hóa nông nghiệp lấy đồng ruộng, xóm làng làm cơ sở sinh hoạt. Lấy đất nước là nơi nương tựa, thiên nhiên là bạn bốn mùa. Ở Việt Nam câu chuyện bánh dày bánh chưng nói lên điều này. Thêm vào đó là văn hóa Lạc Hồng với truyền thuyết cái bọc trăm trứng. Lấy đùm bọc yêu thương là keo sơn, gắn bó. Lấy gia đình là cơ sở, nhờ thế mà Tam giáo bị Việt Nam hóa và không là những yếu tố gây hận thù và chia rẽ. Văn hóa công nghiệp với những máy móc hiện đại, lấy thành thị là điểm xuất phát và phát triển. Nó biến môi trường thiên nhiên thành công cụ sản xuất. Lấy sức mạnh của nguyên tử để phục vụ con người và tạo cho con người có sức mạnh dời non, vượt biển, chinh phục không gian và thời gian. Văn hóa công nghiệp là văn hóa thực dụng và khoa học ứng dụng. Cái đẹp của nó là những ngôi nhà chọc trời, là những xa lộ cao tốc, là máy bay phản lực và hỏa tiển. Nó lấy sức mạnh của những gì con người tạo ra, kể cả bằng bạo ngược và sát khí, thay cho cái hùng vĩ của núi sông. Nó cho con người một lòng tự tin không bờ bến, thúc dục con người phải đấu tranh hằng ngày và tranh đấu không ngừng. Ngọn lửa đấu tranh không có quyền tàn lụi nhưng cũng vì đó mà nẩy sinh vô vàn tiêu cực kể cả tội ác và diệt chủng nếu không có phương thức điều hòa. Để tránh những tai họa kể trên, tôi xin mạn phép đề nghị những phương thức sau đây:
Kết hợp nếp sống hiền hòa của dân tộc với nếp sống có tổ chức và kỷ luật nghiêm minh trong một xã hội công nghiệp.
Kết hợp tinh thần đấu tranh với tinh thần đùm bọc và thương yêu nhưng cương quyết diệt trừ những tiêu cực và bất công bằng bất cứ giá nào.
Thành thị hóa nông thôn nhưng duy trì những di tích lịch sử và nếp sống dân chủ của làng xã.
Bảo tồn bằng mọi giá những cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, cũng như bản sắc dân tộc.
Kết hợp đạo đức dân tộc cổ truyền với đạo đức trong quản trị kinh doanh và điều hành các xí nghiệp.
Thể hiện công bằng xã hội bằng bàn tay điều tiết của Nhà Nước trong quá trình phát triển và trong cạnh tranh thị trường.
II. HIỆN ĐẠI HÓA VÀ NHỮNG CON NGƯỜI HIỆN ĐẠI HÓA
Hiện đại hóa đất nước là lấy khoa học phục vụ con người để bằng người và hơn người. Vì thế, phải có những nhà khoa học hay nói đúng hơn là những nhà trí thức biết làm và dám làm. Do đó, tôi thiết nghĩ người trí thức muốn đóng góp vào sự nghiệp của đất nước hiện nay cần những đức tính sau:
Tự trọng, say sưa với sự nghiệp, có óc sáng tạo và dám dấn thân sau khi chọn đúng nghành theo năng khiếu và ước vọng.
Quyết tâm vươn lên từ người làm công thành người chỉ huy và điều khiển. Cần thực hiện bằng được cái đạo tự cường và tự chủ. Phải làm chủ được bản thân mới hòng chỉ huy được người khác.
Trong lúc thành cũng như lúc bại - mà thành bại là quy luật của biến dịch - vẫn duy trì được đạo làm người, làm người Việt Nam. Hãy làm sáng tỏ nền văn hóa truyền thống của câu chuyện bà mẹ sinh ra một bọc trăm trứng, để từ đó xây dựng hạnh phúc cho mọi người và cho chính mình.
II. Y ĐỨC TRONG XÃ HỘI CÔNG NGHIỆP HÓA
Hiện đại hóa, tạo cho y học những phương tiện đi sâu vào phân tử học và di truyền học. Nhà khoa học trở thành nhà phù thủy, thay quyền tạo hóa. Công nghiệp gen vào chuỗi ADN mở ra một chân trời mới vừa đáng nừng vừa đáng sợ. Đây là con dao hai lưỡi. Vấn đề đạo đức đã đặt ra. Công nghệ Y Dược mà để cho tiêu cực xen vào sẽ trở thành công cụ hại người hàng loạt, trên thực tế điều này đã xảy ra. Trong sự phân hóa xã hội do công nghiệp và hiện đại hóa, tính nhân đạo và không biết đối xử của Y học lại càng phải được phát huy. Bảo hiểm y tế hệ thống hóa là phương thứ bảo vệ Y đức. Nhưng nếu tiêu cực được dung túng, thì nó trở thành công cụ giết người gián tiếp. Công nghiệp hóa kéo theo kinh tế thị trường. Thị trường là trao đổi hàng hóa trên cơ sở thỏa thuận và cạnh tranh, thỏa thuận qua giá cả, cạnh tranh để được, thua, bởi vậy thị trường là đòn bẩy để kinh tế vươn lên, là động cơ thúc đẩy sản xuất cả về số lượng lẫn chất lượng. Ở khía cạnh nào đó, nó là thước đo giá trị và là bộ náy sàng lọc, tạo điều kiện cho phát triển tài năng, óc sáng tạo nhưng mặt khác; thị trường là bộ máy sàng lọc tàn nhẫn. Nó loại bỏ không thương tiếc và là nguồn gốc phân chia giàu nghèo, phân hóa xã hội. Nó còn dễ tới tình trạng bóc lột sức lao động nếu không có luật pháp giám định. Thi trường còn là địa bàn thuận lợi cho gian trá và lừa lọc, chạy theo lợi nhuận, người ta sẽ không từ bỏ một thủ đoạn nào dù tàn bạo đến đâu.
Những qui luật của thị trừơng có thể áp dụng cho mạng lưới y tế được không? Nếu được thì sức khỏe sẽ là món hàng trao đổi giữa người bệnh và người thầy thuốc, sẽ có sự cạnh tranh ráo riết, không khoan nhượng giữa tập thể thầy thuốc. Bệnh viện, phòng mạch sẽ là cửa hàng buôn bán có mặc cả. Thầy thuốc sẽ là con buôn, ai trả cao thì bán, trả rẻ thì từ chối, không có tiền không bán. Nói thế để xác định rằng sức khỏe không phải là món hàng và qui luật thị trường không áp dụng được vào hệ thống chữa bệnh, Ngành Y không phải là ngành thương mại. Y học mang tính chất nhân đạo, ngoài tính khoa học và nghệ thuật. Do đó mới có y đức, có nghĩa vụ luật, có lời thề Hippocrate, có tinh thần vị tha của Tuệ Tĩnh, Hải Thượng Lãn Ông, Nguyễn Đình Chiểu.... Mạng lưới Y tế công cũng như tư có mục tiêu đem sức khỏe đến cho mọi người, dù kẻ đó là kẻ bần hàn, hay tỷ phú, Trước mặt thầy thuốc chỉ có một hạng người đó là người bệnh, ngoài ra không có gì khác. Có khác chăng là khác ở loại bệnh, tình trạng bệnh nặng hay nhẹ. Giữa thầy thuốc và bệnh nhân có cuộc đối thoại chân tình, trong đó có tin cậy và tình thương, đây là cuộc trao đổi giữa lòng tin của người bệnh và cái hiểu biết của thầy thuốc. Mà lòng tin và sự hiểu biết đó lấy gì mà đo. Bởi vậy món tiền trả công thầy thuốc gọi là thù lao. Thù lao không phải lúc nào cũng là tiền bạc, đôi khi chỉ là lời cám ơn chân thành, Có một chuyện kể về ông thầy thuốc mở phòng mạch tại một làng xa xôi hẻo lánh. Ở đó bệnh nhân nghèo không có tiền mà trả công thầy, đến cuối năm đem biếu thầy một con gà, hoặc một giỏ quýt, một con lợn...
Qua các thời kỳ lích sử nhân loại, xã hội mang nhiều sắc thái và y đức cũng chịu nhiều biến chuyển. Trong hàng ngàn mấy ngàn năm, thù lao của thầy thuốc là tùy ông thầy định đoạt theo lương tâm của mình. Vì thế , mà hình ảnh thầy dạy học và ông thầy thuốc trong cộng đồng xã hội Việt Nam thời xưa mang dáng dấp cao quý, hiền hòa. Dáng dấp ấy ngày nay đã phần nào mờ nhạt, phẩm giá nghề Y phải công nhận là có sa sút ở mức nào đó. Viện phí, thù lao bác sĩ tư hiện thời còn rất tùy tiện, từ dó nảy sinh vô vàn tiêu cực, đã có trường hợp người dân phải bán cả phương tiện đi lại để trả viện phí, Một người nhập viện là hai ba người nhà đi theo để chăm sóc vì bệnh viện không đãm bảo sự nuôi dưỡng chu đáo. Rồi tiền mua thuốc, mua ống thông, mua dịch truyền... trăm thứ tiền, làm sao tránh khỏi sạt nghiệp? Ấy chưa kể tiền lót tay, tiền đặt cọc để được mổ sớm dưới dạng cấp cứu, được tiêm thuốc ngoại... Nếu làm một cuộc điều tra trung thực chắc chắn sẽ khám phá ra hàng ngàn sự việc đau lòng! Không phải chỉ có ở nước ta mới xảy ra những tiêu cực trên. Ở thời đại nào và bất kỳ ở nước nào cũng đều có cả. Qua biết bao kinh nghiệm đau thương, mãi sau chiến tranh thế giới thứ II, xã hội mới nghĩ ra hệ thống bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm y tế để phần nào loại bỏ những tiêu cực của nghành y và đem công bằng cho mọi người trước bệnh tật. Một khi đã đóng bảo hiểm thì không bị phân biệt đối xử và được điều trị vô điều kiện. Bệnh nhân yên tâm khi đau ốm, không bị mặc cảm phải vào nhà thương thí hoặc mang ơn thầy thuốc đã thương tình hạ giá thù lao hoặc không lấy tiền. Phẩm giá người thầy thuốc cũng được đảm bảo. Được điều trị bởi bởi thầy thuốc mình tin cậy là quyền của con người. Bảo hiểm y tế phải tuyệt đối bảo đảm quyền tự do lựa chọn thầy thuốc. Chỉ định một cách máy móc cơ sở y tế nào đó cho người bệnh là tước quyền nói trên và mang tính không nhân đạo. Bất kỳ ở cơ sở y tế nào và người thầy thuốc nào công cũng như tư đều không có quyền từ chối điều trị một người bệnh đã đóng tiền bảo hiểm. Sau cùng đừng quên rằng thầy thuốc chỉ là con người với những đòi hỏi chính đáng về đời sống cá nhân và gia đình, Chẳng ai yêu cầu thầy thuốc là Bồ tát hiện sinh có tâm Phật vô thường. Vậy trong nền kinh tế , thầy thuốc có thể thành nhà tỷ phú được không? Thực tế cho biết là không và thông thường học chỉ có mức sống sung túc, bị hạn chế bởi hệ thống thuế lợi tức. Ở nhiều nước thầy thuốc chỉ ở mức trung lưu.
Còn người thì còn bệnh tật và còn y đức. Trong nền kinh tế thị trường và mạng lưới y tế tư nhân, y đức vẫn phải duy trì và phát triển, mặc dù có nhiều cám dỗ. Tất cả dựa vào phẩm chất cá nhân người thầy thuốc là chính , sau đó là tập thể ngành y với hệ thống bảo hiểm y tế, pháp luật và xã hội. Một xã hội lành mạnh, lấy công bằng, thương yêu đùm bọc làm phương châm sẽ là đất lành cho y đức phát triển. Một chế độ lương bổng hợp lý và đãi ngộ xứng đáng đối với ngành y chắc chắn sẽ làm giảm bớt rất nhiều tiêu cực. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa đều có mặt trái và mặt phải, có mặt tích cực và mặt tiêu cực. Đây là qui luật đối kháng hay âm dương và tương đối của sự vật. Điều thiết yếu là phát triển mà không hủy diệt những gì tốt đẹp của con người, của dân tộc và biết lấy cái gì, bỏ cái gì.
