TÌM HIỂU ĐỊA DANH: GÒ DUÔÍ - PHÚ YÊN

  
     Gò Duối thuộc thôn Chánh Lộc, xã Xuân Lộc gồm cả Xuân Bình hiện nay, phía Bắc huyện Sông cầu, đèo Cù Mông cũng nằm trong địa phận xã này. Ngày xưa, khi dựng làng, vùng này là một trảng đất thổ rộng, có vô số cây cối mọc chi chít. Dân chia thành từng ô rồi san bằng, đám cao làm rẫy thổ, đám thấp làm ruộng lúa, những cây duối đứng thành hàng làm ranh giới cho từng đám, từng hộ đã khai phá. Về sau duối lớn, cứ vài ba năm người ta chặt tàng làm củi đun bếp, cây duối vẫn tồn tại trên vùng này nên thôn ấy được gọi là Gò Duối. Hiện nay số duối đã bị chết dần mòn theo thời gian, còn lại ba cây duối cổ thụ, còi cọc đứng bên lề một khu thổ mộ cách quốc lộ 1A khoảng 500m là đáng kể.
     Thời Chúa Nguyễn, các lưu dân Đàng Ngoài vào khẩn hoang định cư, vùng Xuân Lộc được coi là vùng đất khởi đầu. Vào thế kỷ 16, 17 các chúa Nguyễn cùng các vị vua đều đặt cơ sở và căn cứ để chống giặc ngoại xâm. Tại núi Lò Rèn, nơi đã rèn súng đạn nay còn di tích như súng thần công ở núi Trũng Bình, Gò Ốc. Di chỉ Gò Ốc - Thọ Lộc được xác định là nơi có nền văn minh lâu đời trong lịch sử phát triển của dân tộc. Khi tìm được những vật dụng của con người làm bằng đá như vòng đeo tay, rìu, lọ… ( Đoàn Khảo cổ những năm 1991- 1993 của Bộ Văn Hóa).
     Từ chân đèo Cù Mông đến Gò Duối, dân cư đông đúc, các nghề tiểu thủ công nghiệp cũng từ đấy phát triển, nhất là nghề dệt tơ tằm nổi tiếng. Vùng Gò Duối tuy không gần sông, nhưng đất cát pha, việc trồng dâu được dân cư dày công chăm sóc, nên cũng khá tốt. Những mặt hàng lãnh, lương, xuyến của Gò Duối trước đây tiêu thụ khắp nơi.
     Ngôi chợ Gò Duối được xây dựng lâu đời, là ngôi chợ nổi tiếng phía Bắc huyện Sông Cầu, cũng là Bắc Phú Yên. Mỗi tháng họp 6 phiên vào các ngày mồng 1, mồng 6, 11, 16, 21, và 26. Ngoài những phiên chính, chợ còn họp thường ngày vào buổi chiều. Nhờ nằm sát quốc lộ 1A, nên không chỉ dân chúng quanh vùng mà từ các nơi xa như Sông Cầu, Tuy Hòa cũng đến họp chợ rất đông. Năm 1959, chợ được xây cất lại vách gạch, lợp ngói. Thời gian qua, chợ xuống cấp nhưng chưa được sửa chữa, xây cất lại. Giữa chợ có một cây Vông và một cây cổ thụ, tán lá sum sê cho bóng mát khắp cả chợ. Hàng hóa buôn bán ở chợ Gò Duối đa phần là thổ sản địa phương. Mấy năm gần đây, dân trồng chuối và đu đủ nhiều, lái buôn về đây mua sỉ rồi đem bán khắp nơi.